Lunchroom LIJN49

Lunchroom LIJN49

Lunchroom LIJN49 is tevens een beschermd monument. Het is gebouwd in een bouwstijl die is ontstaan ​​na de Tweede Wereldoorlog aan de Technische Universiteit Delft.

Deze stijl (de ‘Delftse School’) staat bekend om zijn sobere en rationele ontwerp met traditionele bakstenen bouwtechnieken, waarbij de bouw massa moet in balans moet zijn met ruimte en licht. Less is more is een van de bekende leidende principes van deze Nederlandse ontwerpstijl.

Als u naar de gevel van LIJN49 kijkt, sla dan rechtsaf. na 25 meter de doorgang links voor de supermarkt. De doorgang is normaal gesproken geopend van 8.00 tot 22.00 uur en op zondag van 10.00 tot 20.00 uur.

Als de doorgang gesloten is, gaat u nog 100 meter door op de Hellestraat en slaat u (eerste) linksaf de Utrechtsestraat in. Neem na 60 meter de (eerste) links de Westsingel in. Na 90 meter ziet u de voetgangersbrug over het kanaal naar de toren.

Onze Lieve Vrouwetoren heeft de bijnaam ‘Lange Jan’ (Lange Jan). Het werd voltooid in 1460 en is 98,33 meter hoog. Omdat Amersfoort deel uitmaakte van het aartsbisdom Utrecht, moest de toren korter zijn dan de DOM-toren van Utrecht (112,32 meter).

De toren is gebouwd met de geschenken van pelgrims die het beeld van de maagd Maria kwamen zien dat in het Kapelhuisje werd getoond (zie 4). Dit Maria-beeld zou goddelijke genezende krachten hebben. Loop over de kanaalbrug naar de ingang van de toren (aan de andere kant) voor een kijkje in de toren.

Buiten de kerk zie je een grijze X- en Y-lijn. De toren was tot vorige eeuw het geografische middelpunt van Nederland (de nul-coördinaat). De nul-coördinaat is verplaatst naar de Noordzee, zodat alle coördinaten positief zijn. Op de vloer in de toren is de nul-coördinaat gemarkeerd.

De deuren staan ​​vaak open omdat het mogelijk is om 346 treden te beklimmen naar de derde trap van de toren. Vraag ernaar bij de VVV aan de Breestraat 1 op de hoek van het plein. De koepel op de hoek waar de Y-as op de grond is gemarkeerd, is iets groter dan de andere drie. De toren en het grotere torentje symboliseren de Maagd Moeder Maria die de baby Jezus vasthoudt.

Tijdens de Patriottentijd (tussen 1781 en 1795) probeerden de patriotten de macht van de Stadhouder Prins Willem de vijfde van Oranje te verminderen. Toen de patriotten Prins Willem de vijfde uit Den Haag verjaagden, vluchtte hij naar Amersfoort, waar hij in het ‘Huis met de paarse ruiten’ van de rijke handelaar Cohen verbleef (zie 11). Amersfoort was in die tijd een bolwerk van de orangisten.

Tijdens deze burger opstand werd de OLV-kerk als wapendepot gebruikt. In Augustus 1787 is deze ontploft omdat (zo het verhaal gaat) een soldaat stond te roken bij een berg buskruit. De toren heeft de ontploffing overleefd, omdat hij op de oude fundatie van de eerste stadsmuur is gebouwd. De contouren van de kerk zijn uitgelegd op het plein. Het Kapelhuisje is aan de links onderaan op het plaatje gemarkeerd met 4.

Het kapelhuis dateert uit 1520. Op de hoek van het ‘Lieve Vrouwekerkhof’ en de Krankeledenstraat zie je een lege nis. Dit was de nis waar het beeld van het beeld van de Maagd Maria te zien was, die door Grietje Ghysen in 1444 was gevonden (zie 23 Mirakel van Amersfoort).

De naam van de Krankeledenstraat verwijst naar de zieke (kranke) mensen (leden) die langs het Mariabeeld liepen in de hoop genezen te worden door het Mirakel van Amersfoort.

Vervolg de stadswandeling door op het ‘Lieve Vrouwekerkhof’ langs de restaurants naar de andere hoek (5) van het plein te lopen (westelijke richting, langs cafe Markzicht naar Lieve Vrouwestraat).

Tijdens de 80 jarige oorlog van 1568 tot 1648 werd Amersfoort een aantal keer belegerd door de Spanjaarden. Door de dagelijkse beschietingen zijn veel houten huizen verband tijdens de belegering. Om het brandgevaar te verminderen besloot de gemeenteraad in 1645 dat alle houten huizen moesten worden omgebouwd tot bakstenen huizen.

De huizen op nummer 6 en 8 waren in die tijd ook al een taverne en kroeg. Om de zaak niet hoeven te sluiten heeft de eigenaar het houten skelet laten staan en alleen het hout in de gevel door bakstenen laten vervangen. Het verhaal gaat dat deze taverne eigenaar de stads controleurs altijd (gratis) zijn bier en wijn liet proeven, alvorens zij de ‘steen’ controle uitvoerde. Door deze truc heeft de slimme eigenaar niet alleen geld bespaard, maar ook deze oude houten huizen (van vóór 1540) bewaard voor toekomstige generaties.

Neem de eerste straat links, de Langestraat aan het eind van de Lieve Vrouwestraat.

Deze winkelstraat loopt dwars door het oude stadscentrum en werd voor het eerst verhard rond de 11e eeuw met bomen. De straat is 470 meter lang en was 5,6 meter breed. Dit was breed genoeg om twee paardenkarren te laten passeren. De langestraat werd geplaveid nadat Amersfoort in 1259 stadsrechten kreeg.

Het kreeg zijn naam omdat het simpelweg de langste straat van die tijd was. Helaas zijn veel van de oude koopmanshuizen vervangen door winkels in de 19e eeuw, maar als je goed kijkt zie je nog de restanten van oude gevels. Kijk bijvoorbeeld boven de winkel op langestraat nummer 45 die is gemarkeerd met ‘anno 1628’ (gebouwd in 1628).

Sla na 80 meter rechtsaf de Kortegracht bij de oude vismarkt.

Wanneer u een klein open gebouw met stenen tafels aan de rechterkant ziet, slaat u rechtsaf de Kortegracht in. Dit open gebouw uit 1657 werd gebruikt als vismarkt. De visboeren maakten en verkochten hun vis op de hardstenen tafels op de vismarkt.

In 1657 is de vishal naar het Lievevrouwe kerkhof verplaatst. Bij deze verplaatsing zijn de stenen tafels verloren gegaan. In 1988 is de vishal weer naar zijn huidige (originele) plaats teruggeplaatst. In Haarlem zijn de vis- en boterhal begin 19e eeuw omgebouwd tot kleine winkeltjes. Amersfoort heeft bij de terugplaatsing in 1988 de originele hardstenen tafels van Haarlem gekregen om dit rijksmonument compleet te maken.

Rechts op Kortegracht nummer 11 vind je het Mondriaanhuis. Dit is het huis waar de schilder Mondriaan is geboren. Het museum geeft een indruk van zijn werk en leven. Het is geopend van dinsdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur.

Hij was een van de pioniers van de abstracte kunst, bekend om zijn schilderijen met rood, gele en blauwe vierkanten. Een van de bekendste varianten op dit thema (compositie nr. 3) werd in 2015 in New York verkocht voor 44 miljoen euro (50 miljoen dollar).

Mondriaan nam het kubisme heel serieus. Het verhaal gaat dat hij net zo vierkant was als zijn schilderijen en dat hij de vriendschap verbrak met met collega-kunstenaars, alleen omdat ze een boog of ronde vorm gebruikten in hun schilderijen.

Neem een paar meter verder op de Kortegracht de eerste steeg rechts, (Drieringensteeg) om de Joodse Synagoge te bekijken.

De eerste joodse koopman kwam in 1650 naar Amersfoort. Joodse kooplieden en handelaren brachten welvaart met de handel en de opkomende tabaksindustrie in Amersfoort. Vanwege hun bijdrage aan de lokale economie mochten ze in 1727 een synagoge bouwen.

Amersfoort had net als Amsterdam een ​​bloeiende joodse gemeenschap. Helaas hebben ze zwaar geleden in de Tweede Wereldoorlog. De kleine zwarte gedenkstenen in de Drieringensteeg, vlakbij de ingang van de synagoge, herinneren aan deze zwarte pagina in de Europese geschiedenis.

Loop weer terug naar de Kortegracht en sla rechtsaf om verder te gaan naar de Muurhuizen.

Aan het einde van de Kortegracht staat een van de oudste muurhuizen van Amersfoort. Tinnenburg was een fortificatie in de eerste stadsmuur. Het werd omgebouwd tot een koopmanshuis in 1414 toen de tweede verdedigingsmuur werd gebouwd. Je kunt nog duidelijk de contouren van de 7 meter hoge en 60 cm dikke muur.

Alle muurhuizen met ‘burg’ in hun naam waren versterkingen in de eerste muur (burcht) waar ook soldaten konden worden gelegerd (net als Bollenburg en Prattenburg). Tinnen is oud Nederlands voor kantelen (zichtbaar aan de voor- en achterkant van het dak).

In de 16e eeuw kwam kinderarbeid veel voor en werkten kinderen vaak in fabrieken en fabrieken. In die tijd was Tinnenburg een wol spinnerij waar de kinderen van het het ‘Burgerweeshuis’ weeshuis (zie 14) te werk waren gesteld.

Loop naar het ijzeren hek op de stenen brug onder Tinnenburg en kijk over het water naar het oosten. Daar staat een ​​Louis de 16e huis met een paarse glans op de ramen. te zien. De ramen krijgen hun kleur door het mineraal mangaan dat in het glas van de ramen zit. Dit type glas was erg populair toen het huis in 1780 werd gebouwd

Tijdens de Patriottentijd (tussen 1781 en 1795) verplaatste Stadhouder Prins Willem de Vijfde van Oranje in 1787 de vergaderingen van de Staten Generaal van Den Haag naar Amersfoort. De rijke joodse bankier en handelaar Benjamin Cohen bood hem het Huis met de paarse ruiten aan. Als snel vluchtte Willem de Vijfde verder naar het Oosten (eerst Apeldoorn en Later Nijmegen. Zijn vrouw, Prinses Wilhelmina van Pruisen, riep haar broer (de Koning van Pruisen) te hulp en deze met een leger 20.000 man Nijmegen binnen.

Draai naar links en loop een paar meter de Muurhuizen in (tot je evenwijdig bent aan de trapingang van Tinnenburg).

Als in in Noordelijke richting de Muurhuizen inkijkt, zie je een wit gebeouw met een kleine achthoekige toren. . Van 1578 tot 1907 was dit het Sint-Elizabeth gast- en ziekenhuis. Dit was het eerste ziekenhuis in Amersfoort. Het was opgericht door de monniken orde ‘De broederschap van de heilige geest’. Hier werden (oude) mensen verzorgd (gasthuis) en mensen met een niet besmettelijke ziekte verpleegd (ziekenhuis).

Als je de verkorte route wilt nemen, loop dan richting het Sint-Elizabeth Gasthuys en loop verder op de Muurhuizen om naar de Dieventoren te gaan (en druk op de rode “verkorte route” knop).

Als je de volledige route wilt wandelen, draai dan 180 graden om en loop in zuidelijke richting naar de Bollenburg, tot je linkerhand de ‘Weeshuis gang’ ziet. Deze passage brengt je over de stadsgracht. Sla rechtsaf bij de Zuidsingel. (scroll door of druk op groene “volledige route” knop).

Bollenburg werd gebouwd in 1398 als fortificatie in de eerste stadsmuur. Net als de andere burchten werd het na de bouw van de tweede stadsmuur in de 14e eeuw tot woonhuis omgebouwd.

In de 1547 werd Johan van Oldenbarnevelt in dit huis geboren. In de tuin staat zijn Hij was staatssecretaris en de oprichter van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Hij werd op 71-jarige leeftijd onthoofd vanwege een religieus getint politiek conflict met Maurits van Oranje.

In de 16e eeuw werd het (net zoals Tinnenburg) een spinnerij. De Weeshuisgang ontleent zijn naam waarschijnlijk aan de weeskinderen die van het Burgerweeshuis naar de spinnerijen in Bollenburg en Tinnenburg liepen om daar te werken.

In de 17e eeuw werd het een herberg waar je ook kon kegelen, ‘bollen’ in oud Nederlands, vandaar de naam Bollenburg.

Continue southbound on the Zuidsingel.

Het Burgerweeshuis werd in 1551 opgericht. Het verhuisde in 1612 naar deze locatie en bleef tot 1929 een weeshuis. In juli en augustus kunt u dit weeshuis gratis bezoeken en dankzij de 16e eeuw terugreizen naar de rol van ‘levende geschiedenis’ Amersfoort.

De officiële naam was Sint-Nicolaas weeshuis, omdat Sint-Nicolaas de beschermheilige is van kinderen (die we ook als Sinterklaas kennen).

Ga zuidwaarts op de Zuidsingel en sla linksaf bij de eerste straat genaamd ‘Kleine Haag’. Aan het einde van de ‘Kleine Haag’ (na ongeveer 100 meter) volgt u de stenen muur aan de linkerkant (die overgaat in het park).

Dit klooster werd in 1479 gebouwd door de Cellezusters van Sint Ursula. Ze werden ook de zwarte zusters genoemd omdat ze mensen verzorgden die aan de pest leden. De pest was een zeer dodelijke en besmettelijke ziekte en werd de zwarte dood genoemd . Een van de pest epidemie pandemiën stief meer dan een derde van de totale bevolking in Europa en tussen de 75 en 200 miljoen mensen wereldwijd (dus vele malen erger dan de Corona/Covid pandemie van 2020).

De zwarte zusters verhuisden in 1547 naar ‘Armen de Poth’ (zie 22). Waarna de monniken van de broederschap van Augustinus van Soest naar Amersfoort verhuisden. Het klooster in Soest is in 1543 verwoest door Maarten van Rossum, een veldgeneraal van de hertog van Gelderland. Gelderland was de laatste van ‘de Nederlanden’ die zich aan Keizer Karel de Vijfde overgaf. Pikant detail is dat van 1541 tot 1547 zowel broeders als zusters op dit terrein hebben gewoond (tegen de regels van de R.K kerk).

Loop verder naar de waterpoort (Monikkendam).

Deze sluis met dubbele toren werd rond 1420 gebouwd als onderdeel van de tweede stadsmuur. De eem wordt gevoed door drie beken die net buiten Amersfoort samenkomen. Samen met de sluis bij de andere waterpoort (Koppelpoort) kon het waterpeil in de binnenstad en verdedigingsgracht rondom de tweede muur aan de buitenkant van de stad worden gecontroleerd.

Monnikendam is vernoemd naar de Augustijnse monniken die in 1543 terug keerde naar de Mariënhof (vanuit Soest) en daarvoor (tot 1420) op de Sint-Andrieskamp woonden (bij de Herenstraat, waar nu het klooster verzorgingshuis Agnietenhoven staat).

Als u op deze waterpoort loopt, gaat ‘Plantsoen Zuid’ over in ‘Plantsoen Oost’. Blijf het pad vervolgen tot u een straat links ziet (de Herenstraat). De Herenstraat wordt de Schoutensteeg als u de gracht oversteekt. Sla rechts af de Muurhuizen in.

Door zijn vierkante vorm is de toren slecht bestand tegen kanonskogels. Na de ontdekking van buskruit in de 13e eeuw werden torens rond van vorm. Historici denken daarom dat deze toren eind 12e begin 13e eeuw is gebouwd. De toren is als verdedigingswerk gebouwd op een van de balangrijkste handelswegen van Gelderland naar Utrecht.

In die tijd vielen de Nederlanden onder de Karolische koningen en vertegenwoordigde de Aartsbisschop van Utrecht het gezag van zowel de Paus als de Duitse koning. De graaf van Gelderland heeft zich tot begin 15e eeuw verzet. Amersfoort ligt dicht bij de grens van Utrecht en Gelderland en was daarom een populair doelwit van de Graven van Gelderland als de Graaf en de Duitse koning weer eens een (belasting) conflict hadden.

De toren werd voor het eerst genoemd in 1434 toen de stadsgevangenis naar deze toren werd verplaatst. Omdat de toren tot 1889 een gevangenis bleef, heeft het waarschijnlijk de naam Dieventoren gekregen. Loop verder naar de Muurhuizen nummer 109 (Secretarishuisje).

Dit muurhuis dateert van de 15e eeuw. Het kreeg zijn naam omdat de stadsecretaris Jan Both het in 1776 kocht. Jan Both kwam uit een invloedrijk gezin van Utrechtse en Amersfoortse magistraten. Één van zijn voorouders was de in Amersfoort geboren Pieter Both, de eerste gouverneur generaal van Nederlands-Indië (die de Portugezen van Timor verjoeg en de Spamjaarden van Tidore en daarmee de basis voor de welvaart in de Gouden eeuw legde).

Het huisje heeft een mengelmoes van bouwstijlen die in 15e, 16e, 17e en 18e eeuw populai warem. De  renaissance schelpen boven de ramen en de Gotische omlijsting van de voordeur waren populaire stijlelementen in de 15e en 16e eeuw, waren de ‘Engelse’ ramen mode in de 17e eeuw en dateert de deurknop uit de 18e eeuw (Rococo).

Vanwege de vreemde en karakteristieke plaatsing van ramen en tweede lage voorduer, verdiende het Secretarishuisje een plaats in de Delftsblauwe miniatuur reeks ‘houses of Holland’, die de KLM als geschenk geeft aan business class passagiers. Mocht u een keer business class, vraag dan naar huisnummer 89, het secretariaat huisje.

Loop door tot u op de Langestraat komt, sla dan rechtsaf naar de Kamperbinnenpoort.

De Kamperbinnenpoort of Viepoort werd voor het eerst genoemd in 1381. Het was de stadspoort waar het vee passeerden als ze vanaf de Kamp naar de markt werden gebracht om te worden verhandeld.

De overgebleven torens zijn van de poort naar de binnenplaats. Na de bouw van de tweede muur verloor de Kamperbinnenpoort zijn verdegingsfunctie en zijn de de grote torens van het hoofdgebouw zijn afgebroken. De oude binnenplaats is nu de kleinste straat van Amersfoort (slechts 40 meter), die ook de Kamperbinnenpoort heet.

Loop door de poort en sla direct linksaf de Weverssingel in (voor de verkorte route) of loop door naar de Kamp nummer 10 (de Gekroonde Byenkorf), als je de volledige route wilt lopen.

Na de bouw van de tweede muur diende de Kamp (afgeleid van het Latijns campus) als weide waar veehandelaren veilig tussen de twee stadsmuren konden overnachten voordat zij het vee in de stad verhandelden.

Toen Amersfoort vanaf 1600 groeide werd deze ruimte gebruikt om er pakhuizen neer te zetten voor de florerende bier, tabaks en textiel handel. Het pakhuis op nummer 10 heet de gekroonde Byenkorf en is in 1687 gebouwd. Het heeft een fraaie gevel met daarop een bijenkorf die door twee cherubijntjes wordt gekroond.

Vervolg de stadswandeling door linksaf Coninckstraat in te slaan. Als je omhoog kijkt zie je oude laad en los liften en zelfs een deur op de eerste etage voor het makkelijk inladen van zware goederen.

Dit 17e-eeuwse pakhuis is omgebouwd tot een boetiekhotel de Tabaksplant. Zoals Nederland nu door de glasteelt een van de grootste levanciers is van tropische en mediterane groenten en fruit, was Nederland in de 17e eeuw een van de grootste leveranciers voor tabak en kofffie. Door Nederlandse innovaties als kweekkassen en drooghuizen kon tabak worden gemaakt in ons (te) nattte klimaat.

In 1604 werd de productie van tabak in het Verenigd Koninkrijk verboden. Daardoor emigreerden een aantal tabaksboeren naar Nederland. De eerste tabaksboer vestigde zich in 1615 en in 1680 hadden meer 200 tabaks handelaren en producenten zich in het Amersfoortse tabaksgilde ingeschreven. Deze spectaculaire groei was mogelijk omdat wereldwijd Nederlandse tabakspijpen bekend en geliefd waren én de VOC de zeven wereld zeeën bevoer, het klant en distributie netwerk was dus al aanwezig.

De broederschap van de heilige geest bood de armen brood en onderdak. Deze broederschap verhuisde in 1525 naar dit hofje omdat er een kleine kerkje stond (St Rochuskapel gebouwd in 1500). Dit was dezelfde orde die het Sint Elizabeth Gasthuys hadden gesticht.

Boven de ingang van het hoofje zie je een kroonsteen, met daarop een zwarte ketel. Zoals eerder uitgelegd bij de handelshuizen, waren kroon- en gevelstenen de voorlopers van logo’s en uithangborden. Het was vroeger heel gebruikelijk om geld op te halen in een grote ketel. De zwarte ketel had een tweeledig doel. Donaties met munten rinkelden lekker en ze maakten ook duidelijk waarvoor dit geld werd gebruikt (eten voor de armen). Volg de aangeven groen route.

In 1547 verhuisden de Zwarte Zusters (Celle zusters) van het Marieën hof naar dit hofje. Ze gaven de Rochuskapel zijn naam. Sint Rochus is de beschermheilige voor mensen die aan de pest lijden. De zwarte dood was besmettelijk ziekte en doodde miljoenen mensen in Europa van 1347 tot 1772. Deze ziekt eistte natuurlijk ook zijn tol bij de zusters die de pestlijders verzorgd, totdat uiteindelijk de hele orde in het afgebeelde huisje pastte.

Aanvankelijk werden alle patiënten verpleegd in een huis (het pesthuis). Later (in de16e eeuw) kwamen er acht huizen bij, waar rijke pestlijders zich ikonden laten verzorgen. Tegenwoordig zijn de 48 woningen nog beschikbaar voor minder welgestelden ouderen van Amersfoort. Tot 1975 kregen de bewoners wekelijks één brood van de bakker. De bakkerij bevindt zich aan de linkerkant van het huis van de zwarte zusters.

Aan het einde van Poth street, sla rechtsaf de Sints Anna straat in, na een paar meter houdt de muur op. Loop om de muur heen het (Plantsoen Noord) park in en zoek het bordje in de muur van het ‘Mirakel van Amersfoort’.

In 1444 voegde een arm meisje (Geertje Arends) zich bij de nonnen. Ze had een Mariabeeldje als kado voor het klooster. Omdat het eenvoudig beeldje van klei was, durfde Geertje het niet aan de nonnen te geven en gooide ze het in gracht die om de stad Amersfoort liep.

Op kerstavond kreeg een ander meisje (Grietje Ghysen) drie visioenen waarin Maria haar aanspoorde om de beeldje te gaan zoeken. Ze vond het beeld op de plek waar u nu staat en gaf het aan een predikant (Jan van Schoonhoven). Daarna vonden er wonderbaarlijke genezingen plaats en werd Amersfoort een belangrijke bedevaart stad.

Draai om en loop terug naar de Annastraat. Voor je, zie je de restanten van de tweede stadsmuur met een enkele verdedigingstorens. Loop richting de tweede stadsmuur, maar sla rechtsaf de winkelstraat ‘de Kamp’ in.

De tweede stadsmuur werd gebouwd van 1380 tot 1450. Deze verdedigingswal was 2850 meter lang en had acht poorten. Door de bouw van de tweede muur verdrievoudigde het woonoppervlak van Amersfoort.

Dit nieuwe gebied werd tot het einde van de 17e eeuw door veehandelaren gebruikt als veekraal waar zij met het vee veilig konden overnachten voordat het vee op de koemarkt werd verhandeld. De winkelstraat ‘De Kamp’ heeft hier waarschijnlijk zijn naam aan te danken.

Amersfoort probeerde met deze veilige overnachtingsplaats voor vee handelaars van de naburige Hanzesteden (Harderwijk, Elburg, Deventer en Zutphen) te verleiden naar de Amersfoortse markten te komen.

Toen de bevolking toenam en de textiel, bier en tabaksindustrie belangrijk werd, werden er woon en handelshuizen gebouwd. In de 18e eeuw ging het economisch minder in Nederland en werden de uren gebruikt als goedkoop bouwmateriaal voor huizen. Hier kwam in 1844 een einde aan toen koning Willem 1 het verder afbreken en slopen van stadsmuren verbood.

Dit deel van de muur is in de oorspronkelijke staat hersteld. Het laat zien hoe de tweede stadsmuur er in de 15e eeuw moet hebben uitgezien. Loop terug naar de Kamp en richting centrum en.

Op de Kamp heeft huisnummer 73 heeft een gevelsteen met een witte en zwarte hond. Pas in de 18e eeuw werden straatnummers in Nederland geïntroduceerd (door Napoleon) om huizen te identificeren. Voor de 18e eeuw werden gevelstenen en muurplaten gebruikt om handelshuizen, winkels en kroegen te identificeren.

Winkels en handelshuizen gebruikten vaak gevelstenen en winkelborden die betrekking hadden op hun bedrijf, maar huizen hadden vaak fantasienamen en afbeeldingen. Vier andere huizen op de Kamp hebben ook winkelborden. Zoek naar een een kaarsenmand (De Keerskorf op nummer 24), een plaat met twee cherubijntjes die een kroon op een bijenkorf zetten (D’Gekroonde Bye-korf op nummer 10), een meetlat met een kroon (D’ Gekroonde El op nummer 9) en een windmolen (De Snuif Molen op nummer 2).

Loop terug richting centrum, maar sla voor de Kamperbinnenpoort rechtsaf de Weverssingel in (straat aan de kant van Kamp nummer 2).

Sla bij de Kamp 2 de Weverssingel in en loop door tot je een voetgangersbrug (Blauwebruggang) over de gracht ziet. Zowel de singel als de brug hebben hun naam aan de textielindustrie te danken. De textiel industrie gebruikte urine voor het wassen van wol. Door wol met bladeren van de Wede plant in urine te verwarmen kan je het blauw verven.

We weten dat voor een ‘emmer zeik’ in de 15e eeuw een halve stuiver werd betaald (grofweg de prijs van een half brood in die tijd). Doordat urine niet in de gracht werd geloosd en de grachten vers water uit de rivier Eem kregen, waren de Amersfoortse grachten redelijk schoon.

Rond1735 gebruikte een stads secretatis Diederik Schagen zijn invloed om, ondanks een verordening om de gracht bevaarbaar te houden, dit theehuisje te laten bouwen. Door deze verordening is dit het enige in de gracht gebouwde theehuisje van Amersfoort.

Neem de voetgangersbrug over de gracht om weer in de Muurhuizen te komen en sla rechtsaf richting Muurhuizen 177).

Wandelen door de Muurhuizen, is alsof je terug in de tijd reist naar de late middeleeuwen. De binnenstad van Amersfoort heeft ruim 400 rijksmonumenten en ruim 4000 gemeentelijke monumenten en beschermde panden.

Ter referentie de Amsterdamse binnenstad heeft tweemaal zoveel monumenten (ruim 8500), maar de omtrek van de 17e eeuwse binnenstad van Amsterdam is 13 kilometer, terwijl de omtrek van de 15e eeuwse binnenstad van Amersfoort minder dan 3 kilometer is. Amersfoort telt dus relatief meer monumenten per vierkante kilometer dan Amsterdam (ruim viermaal zo veel).

De middeleeuwse binnenstad van Amersfoort met zijn vele pleinen, terrasjes, winkels, restaurants en kroegen zorgen voor een gezellige dag in Amersfoort. Daarnaast kent Amersfoort nog een aantal musea: Museum Flehite (kunst en geschiedenis), Mondriaan huis, Rietveldpaviljoen (fotografie en beeldcultuur), Musiom (hedendaagse kunst) en Kunsthal KAdE (moderne kunst).

Loop verder richting Muurhuizen 179 (dus niet in de kijkrichting van de foto, maar de kant van de oplopende huisnummers 179, 181, etc).

De eerste vermelding van ‘het Sluisje’ dateert uit 1492. Oorspronkelijk was het een houten sluis die het water van de gracht naar de haven leidde. Het huis op nummer 199 werd gebouwd over de sluis toen de stenen brug naar de haven (Havik) in 1593 werd gebouwd. De gracht loopt nog steeds onder het huis door.

Boven de deur zie eerst de tekst ‘Het Sluisje’ en in de grijze plaat boven de uitstekende draagsteen de tekst ‘musiecqzaal’.

Het pand was oorspronkelijk een smidse, totdat de koopman Abraham Italianer het overnam en het gebruikte als tabaksmagazijn. Daarna kocht de rijke tabakshandelaar Benjamin Cohen het pand voor het muziekcollege Concordia. Boven de deur van de grote zaal staan de namen van de oprichters vermeld met met als jaar notatie MDCCLXXVI (1776). Tot 1882 bleef dit een muziekzaal waar concerten werden gegeven.

Loop 10 meter door tot de achthoekige toren. Dit miuurhuis heeft ook nummer 199 (a tot en met d) en heet Prattenburg (zie onder).

Prattenburg is one of the olderst buildings of the first city wall. Together with other fortified building, Bollenburg and Tinnenburg, it former the backbone of the 14th century city’s defence system. Prattenburg was the largest of the ‘burg’ (fortified) houses, it now hosts 42 luxury apartments.

One of the members of the local influential Zoudenbalch family (Evert) was major of the city of Utrecht and had purchases an estate called Prattenburg, giving him the title lord of Prattenburg. His son Hendrick became the city councelor of Amersfoort in 1568. The stair in the tower has a date notation of 1567, so it might have gotten the name Plattenburg, because the lord of Prattenburg lived in this stately house or simply because an owner was proud on it (prat is proud in Old Dutch). There are a few other estates in the Netherlands called Prattenburg for this reason.

Walk towards the place where the picture is taken as indicated by the red arrow. This is triangular square called the Appelmarkt (apple market). Walk towards the St Joris (Saint Georg) church on the Groen markt (‘green’ or vegetable market).

In 1317 werden de Groenmarkt, Appelmarkt en Papenhofstede onder het mandaat van de (katholieke) kerk toegevoegd om er een broeder orde te huizen. Dit betekende dat de polite er niets te zeggen hadden.

Het Mandaatshuisje is in 1520 gebouwd en in 1530 na een brand herbouwd. De oudste vermelding van cafe ‘Onder de linde’ is van 1755. Het is al die tijd een cafe gebleven. Het is één van de twee oudste kroegen van Amersfoort (het andere oudste cafe is ‘In Den Grooten Slock’).

Neem een pauze wanneer de zon schijnt en het terras open om van de authentieke atmosfeer van de Groenmarkt te genieten. Bekijk de kleine huisjes in de nissen van de St. Joris kerk (het St. Joris kruis is ook het stadswapen van Amersfoort).

Draai je om (naar de plek waar de foto is genomen). Hou de kerk aan de rechterkant en de cafe’s aan de linkerkant. Ga aan het einde van de Groenmarkt rechtsaf de Langestraat in.

Deze muurschildering (fresco) was ontdekt in 1901, toen het waakhuisje van de nachtwacht werd afgebroken. Een nachtwacht of klepperman liep snachts door de straten om de uren af te roepen en dieven af te schrikken, gewapend met een stok en ratel (klepper).

Fun fact: Het beroemdste schilderij van Rembrandt stelt niet de nachtwacht voor, maar de Schout en zijn schutters. De echte titel is “De compagnie van kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh”.

De muurschildering is gedateerd tussen 1600 en 1625. Het stelt Jezus voor die van St Veronica een handdoek krijgt (op weg naar zijn kruisiging). Bij mirakel verscheen zijn gezicht op dit doek. Het originele fresco is nu in de kerk te zien.

Loop door op de Langestraat (naar links als je voorfresco staat), richting de de Hof (grootste plein van Amersfoort).

‘In den Grooten Slock’ is de andere oudste kroeg van Amersfoort. De markante vorm van dit hoekpand is al te zien op stadsplattegrond uit 1588. Dit pittoreske cafe met zijn oude haard en mooie glas in lood ramen is eigenlijk te klein om alcohol te mogen schenken. Volgens de Nederlandse wet, moet een cafe minimaal 30 vierkante meter groot zijn.

De eigenaar claimt dat dit pand in 1522 is gebouwd en vanaf de start al werd gebruikt om als cafe waar handelaren een versnapering (meesta bier of wijn) nuttigden. . Naar zijn zeggen werd het pand ernaast (in de Zevenhuizen doorgang naar de Hof) als fourage winkel (voer voor de paarden) werd gebruikt. De paarden werden verzorgd in het pand tegenover de kroeg (op de Langestraat).

Het is een mooi verhaal, maar zolang dit niet echt met officiële documenten is bevestigd, heeft Amersfoort twee oudste stadscafé’s. Als je de tijd hebt, neem dan een kijkje in dit typisch Nederlands kleine café.

Ga bij dit café rechtsaf, deze kleine straat heeft ‘Zevenhuizen’ richting de Hof.

De ‘Hof is afgeleid van bisschopshof. Het werd voor het eerst genoemd in een certificaat van 1196 als een plaats waar de bisschop belastingen mocht innen.

De bouw van de toren begon rond 1200. Het eerste deel (met kerktoren) werd voltooid in 1248. Het tweede deel werd waarschijnlijk toegevoegd in 1350 en het derde deel in 1534. Het is dus geen kruiskerk maar een hallen kerk. Bij de meeste hallen kerken staat de kerktoren op de middelste hal en zijn de hallen aan de zijkanten vaak iets kleiner dan de middelste hal. Als gevolg van deze geleidelijke uitbreiding heeft de kerk ook drie orgels.

In Sint Joris kerk ligt de bekende architect Jacob van Kampen begraven. Jacob van Kampen heeft in de gouden eeuw het Paleis op de dam (in Amsterdam), Mauritshuis (in Den Haag), de nieuwe kerk (in Haarlem) en het Paies Noordeinde (het onderkomen van Koning Willem-Alexander in Den Haag) ontworpen.

Het plein kreeg zijn centrale marktfunctie in de 15e eeuw toen het stadhuis erop werd gebouwd. Op het plein staan ​​veel interessante gebouwen uit de 16e, 17e en 18e eeuwse gebouwen. Drink een drankje op een van de terrassen (of in het‘andere oudste’ cafe van Amersfoort) als je wilt wachten tot de beiaard speelt (34).

Het stadswapen van Amersfoort is het Sint Joris kruis. Sint Joris is ook de beschermheilige van Engeland. Er zijn geen historische gegevens over Sint-Joris bekend, alleen het verhaal dat hij een draak zou hebben verslaan (net zoals Koning Arthur en zijn ridders van de ronde tafel). Volgens oude overlevering verbergt de draak zich in de 15e-eeuwse fontein in het midden van het plein.

Tegen de Sint Joriskerk is de boterhal aangebouwd (in 1608). Op het dak hiervan staat een torentje. Op elk heel uur speelt het carillon en opent de deur onder de klokken. Daaruit komen de draak met daarachter Sint Joris op zijn witte paard. Met een paar gerichte slagen van zijn zwaard verslaat Sint Joris de draak en jaagt de draak terug naar zijn schuilplaats, onder de fontein.

Loop met de klok mee rond het plein tot je Hof 9 (nr. 32) ziet op de hoek van de Lavendelstraat.

Dit is een van de handelshuizen gebouwd in de kenmerkende architectuur van de Nederlandse Gouden Eeuw. In de 16e en 17e eeuw groeide de economie van Amersfoort door de bier-, textiel- en tabaksindustrie.

Amersfoort probeerde niet alleen de productie vmaar ook de handel naar zich toe te trekken. Dit verklaart de vele marktpleinen en markthallen in Amersfoort en waarom het terrein ‘Achter de Kamp’ als veilige ommuurde kraal voor vee diende.

Met deze voordelen faciliteiten probeerde Amersfoort handel van de nabijgelegen ‘Hanzesteden’ Harderwijk, Zwolle, Deventer en Kampen naar zich toe te trekken.

Naast het bieden van marktpleinen wilde de gemeente ook de logistiek voor handelaren verbeteren. Amersfoort had vis de rivier de Eem al een goede water verbinding met Amsterdam, maar de verbinding met Utrecht kon beter.

Daarom mocht Jacob van Kampen de ‘ Wegh der Weghen’ bouwen. Deze kaarsrechte weg tussen Amersfoort en Utrecht was 17 meter breed en waarschijnlijk de eerste snelweg in Europa.

Loop de Lavendel straat in langs het afgebeelde handelshuis op de Hof 9.

Havik is een aaneenschakeling van twee oud Germaanse woorden ‘haf’ en ‘vik’, wat haven (haven) en vouw (vouw) betekent. Tot circa 1430 was deze bocht in een aftakking van de rivier de Eem de haven van Amersfoort.

Als u komend vanuit de Lavendelstraat op het Havik komt en klein stukje rechts loopt, kijkt u naar het ‘ liefdehuis’, een verpleeghuis waar de nonnen “armen die gebrekkig of afgeleefd waren” in hun laatste levensfase verzorgden.

Dit is de reden dat deze plek de bijnaam ‘ het Einde van de Wereld’ kreeg. Deze stichting (het Liefdehuis) bestaat nog steeds en steunt nu woongroepen van met inwoners van 65 jaar en ouder in Amersfoort.

Rechts onder op de foto ziet u een schuine houten overkapping (met verticale witte balken) die tot bijna aan het water loopt. Dit was de plek waar de nonnen van het Liefdehuis (van Sint Joseph) het beddengoed en kleding van de zieken in het water wasten. .

Loop naar de richting van de brug links op de Havik

Havik 35 werd gebouwd begin 1600. In 1618 werd het Havik 33 toegevoegd. Dit huis is slechts 3 meter breed en heeft alleen een voor- en achtergevel. De muren van de aangrenzende huizen worden gebruikt om de eerste verdieping en het dak te ondersteunen.

Amersfoort heeft naast een oudste kroeg ook een smalste huis controverse. Het huis aan de Westsingel 27 claimt het smalste huis van Amersfoort is, maar dat huis is 3,2 meter, dus dat is maar liefst twintig centimeter breder.

Omdat de muur tussen Havik 35 en 33 is doorgebroken, is Havik 33 eigenlijk geen apart huis meer en is de claim van Westsingel 27 zo gek nog niet. Omdat Havik 33 als apart pand in het register van het Kadaster staat, geven wij de titel van smalste huis aan Havik 33.

De panden 35 en 33 zijn nu het atelier van een lokale schilder genaamd Norbertus wiens werk een kleurrijke kruising is van naïef en moderne kunst.
Loop door op het Havik (hou de gracht aan je rechterhand).

De romeinse cijfers op de gevel (MDCLXIIII) geven de datum weer waarop dit prachtige 17e eeuwse pakhuis werd gebouwd. Door de bouw van de gecombineerde land-en waterpoort de Koppelpoort verschoof de haven stroomafwaarts.

De oude haven pakhuizen aan de Havik werden na deze verplaatsing als werkplaatsen gebruikt tot einde van de 16e eeuw. Daarna werden deze mooie panden door rijke kooplieden en regenten families gekocht.

Alhoewel Gallerij 1664 een prachtig pand is, is het bijna onmogelijk om er een mooie foto van te maken (vanwege geparkeerde auto’s), daarom komt deze foto van Google maps.

Het herbergt een kleine kunstgalerie die elke drie maanden van expositie verandert. De getoonde kunst varieert van klassieke tot moderne kunst. De galerie is open op vrijdag van 14.00 tot 17.00 uur en op zaterdag van 12.00 tot 17.00 uur.

Loop verder op de Havik naar huisnummer 11.

Hoewel de namen van deze huizen verwijzen naar de VOC (Verenigde Oost Indische Compagnie) en de windvaan een 17e-eeuws schip is, is de enige connectie met de VOC het feit dat een voormalige inwoner een boek geschreven heeft over het leven van een Amersfoortse VOC-kapitein.

Deze schrijver (A. Flonk) gaf de panden waarschijnlijk deze namen omdat de Amersfoortse VOC kapitein van zijn boek van Brielle (bij Amsterdam) naar het eiland eiland Deshima in Japan bij Nagasaki.

Het graf van deze Amersfoortse VOC kapitein, Jan Cock Blomhof, ligt begraven in een park bij het gemeentehuis (wordt verder beschreven bij nummer 49). Jan Cock Blomhoff leefde van 1779 tot 1853 en was opperhoofd van de handelspost Deshima.

Omdat Nederland het enige westerse land was, dat een handelspost mocht aanhouden en de vrouw van Jan Cock Blomhof (Titia Bergsma) rood haar had, zijn ze op veel middeleeuwse Japanse schilderijen te zien.

Loop verder naar de ‘heksen’ brug

De brug is in 1642 gebouwd, het witte huis ervoor een paar jaar later. Vroeger was dit witte pand een kroeg die de bijnaam ‘kleine kerk’ kreeg, omdat de zangers van de vier nabijgelegen kerkkoren met elkaar afspraken om een biertje te drinken.

Tijdens de mis of preek moesten zangers achter de coulissen wachten tot ze weer moesten zingen. De uitdrukking ‘ de keel smeren’ komt voort uit gebruik om voor het optreden een biertje te drinken om de stembanden soepel te maken.

Brug heeft de naam heksenbrug gekregen, omdat in de middeleeuwen vrouwen van de brug werden gegooid als ze van hekserij werden beschuldigd. Omdat heksen op een bezemsteel konden vliegen, zouden heksen net zoals eenden en zwanen op het water blijven drijven.

De meeste mensen konden niet zwemmen, dus de onschuldigen verdronken. Als je wel kon zwemmen en bleef drijven was je een heks en werd je op gruwelijke wijze op de brandstapel verbrand.

Houd het huis (en kanaal) aan de linkerkant en loop via de Nieuweweg naar ‘Het Zand’ (41).

Deze kapel is het enige overblijfsel van het Sint-Agathaklooster dat vanaf 1399 op dit gebied stond. De kapel zelf is gebouwd in 1410. Het is niet opmerkelijk vanwege zijn schoonheid of architectuur, maar vanwege een typisch kenmerk van de Nederlandse samenleving, het gedoogbeleid.

Na het verraad van Renneberg, de regent van de noordelijke provincies Groningen, Drente en Overijssel, die in 1580 overliep naar de Spaanse koning tijdens de 80-jarige oorlog, werd alle katholieke eigendom in bezit genomen door de Republiek der Nederlanden en de vrijheid van godsdienst afgenomen van de katholieken.

Omdat (Noord) Brabant een belangrijke provincie en partner van het Nederlands verzet, hoofdzakelijk katholiek is, mochten rooms-katholieken hun diensten voortzetten zolang de kerk min of meer op een huis leek. Het tolerantiebeleid maakt dus al eeuwen deel uit van de Nederlandse samenleving.

Als je voor Aegtenkapel staat, ga dan linksaf op ‘Het Zand’ (rijrichting van de auto’s op de foto) om de LIJN49 stadswandeling te vervolgen.

Amersfoort heeft twee waterpoorten (Monnickendam en de Koppelpoort). Een kanaal door Amersfoort verbindt de beide waterpoorten. Bij de andere waterpoort (Monnickendam) komen de Barneveldse en Lunterse Beek samen en worden vanaf daar de rivier de Eem genoemd. De sluis onder de Monnikendam regelt hoeveel water er Amersfoort instroomt en deze sluizen voor de Koppelpoort regelen de uitstroom van water (dus snelheid en hoogte van het water in de grachten).

Het Spui betekent sluis. De dubbele sluis is gebouwd in 1571. De weg rechts heet de Grote Spui (grote sluis) en die links Kleine Spui (kleine sluis). Omdat de sluisdeuren van de sluis van hout zijn gemaakt, zijn ze de afgelopen eeuwen meerdere keren vervangen.

Op Het Zand heb je de mogelijkheid om de verkorte route te nemen en door te lopen naar het Flehite museum op de Westsingel (zie nummer 46) of de volledige route te vervolgen door de Grote Spui in te lopen (rechts van het kanaal).

Aan het einde van de Grote Spui, als je door de verdedigingspoort van de tweede stadsmuur loopt, zie je de Volmolen. Een volmolen is een watermolen die wordt gebruikt om wol te ‘vollen’. Vollen betekent in het oud Nederlands wol vervilten.

Wol kan door sop, warmte en wrijving vervilten. Dat komt doordat de wolharen kleine schubben hebben die dan in elkaar haken, wat de wol dikker en sterker maakt (en beter isolerend). Wol was tot aan de opkomst van katoenplantages in de 18^e eeuw de belangrijkste grondstof voor kleding.

Tot aan de middeleeuwen werd dit gedaan door over de wol in een kuip met te lopen.  In de 16^e en 17^e eeuw werden daar watermolens voor gebruikt. Deze molen is gebouwd in 1645 en werd gebruikte het water wat door de gracht van de tweede stadsmuur stroomde.

Ga verder op de Grote Spui en loop over de rivier Eems bij de voetgangers- / fietsbrug voorbij de spoorbrug (de brug is een goede plek om een ​​foto te maken van de Koppelpoort).

De Koppelpoort is tussen 1380 en 1425 gebouwd als onderdeel van de tweede stadsmuur. Het is de enige overgebleven gecombineerde land- en waterpoort in Nederland. Oorspornkelijk waren de water en landpoort gescheiden bouwwerken.

De oudste referentie naar verdedigingswerk is onder de naam ‘Spoey’ of Spui poort.  De naam kan zowel van het oud-Nederlandse woord ‘coppel’, wat moeras weide betekent, of van het Nederlandse woord Koppel (wat de latere koppeling van oude land en waterpoort verklaart).  

De Lunterse  en Barneveldse beek vormen vlak voor de andere waterpoort Monickendam de rivier de Eeem.  De Eem is met zijn 18 kilometer lengte een van de kortste rivieren van Nederland. De Eem werd ook wel de Amer genoemd waarvan de naam Amersfoort is afgeleid (fort of doorwaadbare plaats aan de rivier de Amer).

De sluisdeur in de waterpoort werd vroeger door raddraaiers op en neer bewogen. Raddraaiers waren mensen die in de gevangenis zaten en als muizen in rad in twee grote houten raderen liepen. In elk rad konden drie tot vier man lopen.

Vooral het neerlaten van de poort was riskant. Door het gewicht ging het rad vanzelf draaien en vielen de raddraaiers over elkaar heen wat vaak een gebroken arm of been opleverde voor de vaak ondervoede gevangenen.

In het Nederlands betekent raddraaier nu nog steeds iemand die dingen doet die niet volgens de wet zijn. Het is mogelijk het binnenwerk te bekijken (en zelf in deze raderen te lopen). Neem dan ruim van tevoren contact op met de VVV Amersfoort.

Loop door de landpoort (uit de oude binnenstad) en sla linksaf over de brug om aan de andere kant weer de oude stad in te lopen. Op de fiets en spoorbrug over de Eem loopt is de beste plaats om een foto van de Koppelpoort te nemen. 

De eerste referentie van de bier brouwerijen in Amersfoort stamt uit 1323 toen andere Nederlandse steden klagen over Amersfoorts bier, omdat ze hop gebruikten in plaats van moeras mirte. Het recht moeras mirte te kweken en te gebruiken was voorbehouden aan de adel. Door hop te gebruiken in plaats van mirte ontweken de Amersfoortse bierbrouwers de belasting die op het gebruik van mirte geheven werd.

Omdat hop niet alleen smaak aan het bier gaf, maar ook het bier langer houdbaar maakte werd Amersfoorts bier op hop basis al snel een succes en ontstonden er veel brouwerijen. In 1528 verbood keizer Karel de vijfde de bier productie van Amersfoorts bier buiten Amersfoort om de reputatie en kwaliteit van het Amersfoortse bier te beschermen.

Bierbrouwerij Drieringen bouwt voort op dit erfgoed en biedt bierproeverijen aan van dinsdag tot en met donderdag van 15.00 tot 20.00 uur en van vrijdag tot zondag van 13.00 tot 19.30 uur. Vraag om enkele van de bieren te vermelden die zijn gemaakt met middeleeuwse recepten (bijv. De Vuurvogel en ‘Amersfoort blond’).

Loop verder op de Kleine Spui en sla aan het einde rechtsaf de Westsingel in.

Museum Flehite is het huis voor kunst en geschiedenis van Amersfoort en omgeving. Het museum laat de geschiedenis van de stad zien en is gevestigd in drie middeleeuwse muurhuizen die rond 1540 zijn gebouwd.

De naam Flehite verwijst naar een certificaat uit 777 van keizer Karel de Grote waarin hij naar de regio Eemland verwijst als Flehite. Deze drie panden hebben de kenmerkende neo-renaissance gevels die kenmerkend zijn voor de Nederlandse Gouden Eeuw.

De drie panden zijn te zien op schilderijen van 1671 van de schilder Withoos. Deze schilder bracht in opdracht van het stadbestuur de florerende bedrijfstakken van Amersfoort in beeld (bier-, tabaks- en textielindustrie). Het belangrijkste schilderij van deze schilder ” gezicht op Amersfoort” van vier bij twee meter is ook in Flehite te zien.

Het museum is geopend van dinsdag t / m zondag van 11.00 uur tot 17.00 uur. Naast kunst over de regionale historie zijn er ook afwisselende tentoonstellingen met (inter)nationale kunst te zien.  Loop verder op de Westsingel richting de Mannenzaal (op nummer 47).

De geschiedenis van de Mannenzaal en de aangrenzende kapel gaat terug tot 1390. Vanaf dat jaar was het St. Pieters Gasthuis een tehuis waar zieken en oude mensen werden verzorgd. De kapel en de mannenzaal zijn rond 1535 gebouwd.

In de achttiende eeuw fuseerde het St. Pieters Gasthuis met het Bloklandsgasthuis. Door een aantal verbouwingen ontstond een complex met een aparte mannen- en vrouwenzaal, een kapel, aparte eetzalen, een Regentenhuis en diverse bijgebouwen.

Het gebouw voldeed in het jaar 1900 volgens de gemeente Amersfoort niet meer aan de eisen van die tijd. Men besloot het tot nieuwbouw (het huidige St. Pieters & Blocklangs Gasthuis aan de Davidshof). De vrouwenzaal en het Regentenhuis zijn bij deze renovatie gesloopt, gelukkig zijn de Mannenzaal aan de kapel gespaard gebleven. 

De Mannenzaal is van mei tot oktober op maandag geopend van 12.00 tot 16.30 uur. Het interieur illustreert het luxe niveau van 19e-eeuwse ouderenzorg: een tafel en stoel en een houten box en een bed.

Op deze locatie werd in 1393 het Sint Pieter Gasthuis gebouwd. In de daarop volgende eeuwen werden verschillende gebouwen toegevoegd om aan de toegenomen zorgvraag van Amersfoort te voldoen.

In 1804 fuseerde de Sint Pieter gasthuis met het Bloksland Gasthuis. In 1907 werden de meeste oude gebouwen vervangen door dit gebouw in neorenaissancestijl met de typische bakstenen gevels met witte accentuering.

Het oudste actieve verzorgingshuis van Nederland staat in Delft (vanaf 1252), maar het Sint Pieters en Bloksland Gasthuis is het oudste rusthuis, dat zorg verleent op de zelfde plaats (kavel) van oprichting.

Vroeger werden mannen en vrouwen op gescheiden afdelingen verzorgd. De meer dan 60 ‘gastelingen’ (armlastige ouderen) werden door een vaak door een echtpaar (huisvader en huismoeder) samen met de “Kockmeyd” (kokkin) verzorgd.

Draai je om naar het park en loop naar het aangegeven graf (49)

Bij de bouw van het nieuwe stadhuis is het eeuwenoude kerkhof het Davidshof ontruimd, op een paar graven na.

Deze ontruiming veroorzaakte een media relletje, omdat de Stad Amersfoort een aantal van de begraven personen een eeuwige rustplaats hadden beloofd. Tijdens de pest pandemie overleden veel rijke families zonder kinderen. In ruil voor een deel van hun kapitaal konden deze mensen een eeuwige rustplaats krijgen. Omdat van een aantal de contracten nog bestonden zijn een aantal graven niet geruimd.

Dit is de reden dat je in dit park (die ook voor festivals wordt gebruikt) een aantal hele oude graven kunt vinden. Een daarvan is Jan Cock Blomhoff, het laatste opporhoofd van het Nederlands-Japanse handelseiland Dejima (ook genoemd bij de VOC huizen, bezienswaardigheid nummer 39 van deze city tour). Jan Cock Blomhoff en zijn tweede vrouw liggen begraven in het derde graf van links, vlakbij de twee grote stoelen in het park.

Loop terug zoals aangegeven op de foto en hou rechts aan (Stadhuisplein).

In 1471 werd deze locatie gegeven aan een orde van de Franciscaanse monniken, genaamd de Minderbroeders. Ze zijn van mening dat een striktere naleving van het armoede ideaal van Franciscus van Assisi tot een zuiver spiritueel leven leidde,

Omdat deze monnikenorde de hoogste geregistreerde Maria verschijningen hadden, werden ze ook observanten genoemd, vandaar de naam observanten klooster. Het verhaal gaat dat het hoge aantal Maria verschijningen een direct gevolg was van hun voorliefde voor Absinthe. Een alcohol houdende drank berucht om zijn hallucineerde werking.

Na 1580 werd het gebruikt als herberg van de stad en had het beroemde gasten zoals tsaar Peter de Grote van Rusland hebben er gelogeerd. Het is nu een evenementen- en conferentiecentrum, met vergaderzalen die plaats bieden aan maximaal 150 personen.

Ga verder op het Stadhuisplein naar de Hellestraat 49 om te controleren of je de LIJN49 quiz goed hebt beantwoord (en ontvang je beloning).